Γράφει η Ιωάννα Παπαδοπούλου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc και επιστημονικός συνεργάτης Nutrimed, σε συνεργασία με την INTERAMERICAN
Μπορεί να νομίζουμε ότι η ιδέα της εποχικότητας της διατροφής γεννήθηκε σχετικά πρόσφατα, αν το καλοσκεφτούμε, ωστόσο, μάλλον δεν είναι έτσι τα πράγματα. Πριν πολλά πολλά χρόνια, η εποχικότητα ήταν μονόδρομος, καθώς οι άνθρωποι δεν είχαν άλλη επιλογή από το να καταναλώνουν κάθε εποχή τα τρόφιμα που τους προσέφερε η μάνα-γη.
Στις μέρες μας, βέβαια, όλα είναι διαφορετικά κι αυτό οφείλεται κυρίως στην εξέλιξη της επιστήμης και της γεωργίας, την πρόοδο των μεταφορών αλλά και το γεγονός ότι ο πληθυσμός της γης αυξήθηκε ραγδαία. Πλέον τα περισσότερα προϊόντα μπορούν να καλλιεργούνται και εκτός εποχής χάρη στα θερμοκήπια. Επιπλέον, αν ένα τρόφιμο δεν ευδοκιμεί στην περιοχή μας ή ακόμη και στη χώρα μας- ή δεν ευδοκιμεί την εποχή του χρόνου που θέλουμε εμείς να το καταναλώσουμε- υπάρχει η δυνατότητα της γρήγορης μεταφοράς του. Έτσι, μπορούμε να βρούμε στην αγορά τα πάντα όλο τον χρόνο!
Από τη μια, όλο αυτό έχει κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη και τις επιλογές μας πιο πολλές. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε πως το concept τόσο της εποχικότητας όσο και της τοπικότητας των τροφίμων έχει κερδίσει έδαφος.
Στο άρθρο μας, λοιπόν:
- θα μάθουμε γιατί είναι καλό να επιλέγουμε προϊόντα της κάθε εποχής και ποια είναι αυτά
- θα βρούμε χρήσιμα tips για να εντάξουμε φρούτα και λαχανικά του χειμώνα στη διατροφή μας
- θα ανακαλύψουμε μια άλλα πτυχή της εποχικότητας της διατροφής που ίσως πολλοί δεν έχουν υπόψη
Kάθε πράγμα στον καιρό του! Γιατί όμως;
- Όταν επιλέγουμε να καταναλώσουμε φρούτα ή λαχανικά στην εποχή τους- και ιδιαίτερα αν έχουν παραχθεί τοπικά- τις περισσότερες φορές είναι πιο φρέσκα, γευστικά και αρωματικά. Σίγουρα θα έχετε παρατηρήσει ότι η ντοματοσαλάτα το καλοκαίρι είναι πιο απολαυστική!
- Δεν είναι, όμως, μόνο η γεύση ή το άρωμα- είναι και η θρεπτική αξία! Αρκετές μελέτες προτείνουν ότι τα προϊόντα που καταναλώνονται στην εποχή τους είναι πιθανότερο να είναι πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά π.χ. βιταμίνες συγκριτικά με αντίστοιχα προϊόντα εκτός εποχής ή άλλα που έχουν ταξιδέψει πολύ μέχρι να φτάσουν στο πιάτο μας.
- Η προτίμηση στα εποχιακά- ιδανικά και τοπικά – τρόφιμα δεν είναι μόνο φιλική για τον οργανισμό μας, αλλά και για τον πλανήτη μας! Γιατί; Επειδή τα τρόφιμα αυτά είναι πιο πιθανό να επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον από το στάδιο της παραγωγής τους μέχρι τη στιγμή που θα τα καταναλώσουμε- να έχουν, δηλαδή, αυτό που ονομάζουμε χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
- Ένα ακόμα πλεονέκτημα των προϊόντων εποχής είναι ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι πιο οικονομικά – όταν κάτι είναι εύκολα διαθέσιμο σε μεγάλη ποσότητα, είναι συνήθως και πιο φθηνό. Ειδικότερα όταν επιλέγουμε ντόπια προϊόντα, έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε οικονομία, ενισχύοντας παράλληλα τους τοπικούς παραγωγούς και την τοπική οικονομία.
Βάλτε τα εποχιακά του χειμώνα στο τραπέζι σας
Η διατροφή μας είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να βάλουμε χρώμα στη μουντάδα του χειμώνα! Στην προσπάθειά μας θα μας βοηθήσουν τα λαχανικά και φρούτα της εποχής, που έχουν μοναδική γεύση και κρύβουν μέσα τους πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Μη χάνετε, λοιπόν, την ευκαιρία και εντάξτε τα στο εβδομαδιαίο σας μενού!
- Αν ψάχνετε ένα πιάτο με λίγες θερμίδες για τα κρύα βράδια του χειμώνα, δοκιμάστε να ετοιμάσετε μια απολαυστική σούπα από λάχανο. Δεν είναι μόνο χορταστική, αλλά βοηθάει και στην ενίσχυση της φυσικής άμυνας του οργανισμού. Για extra αντιοξειδωτικά- αλλά και γεύση- μπορείτε να προσθέσετε χυμό λεμόνι και λίγο κουρκουμά.
- Αν είστε fan των smoothies, ήρθε η ώρα να δοκιμάσετε κάτι διαφορετικό! Αντί για φρούτα, χτυπήστε στο blender καρότα, ginger και λίγο σέλινο και απολαύστε ένα ρόφημα που θα σας χαρίσει ευεξία και θα θωρακίσει τον οργανισμό σας!
- Φτιάξτε μια γρήγορη και νόστιμη ομελέτα με σπανάκι και λίγο ελαιόλαδο. Όταν συνδυάζουμε το σπανάκι με τρόφιμα που περιέχουν λιπαρά (όπως τα αυγά και το ελαιόλαδο), αυξάνεται η απορρόφηση των αντιοξειδωτικών του συστατικών.
- Το grapefruit μπορεί να έχετε συνηθίσει να το πίνετε σε χυμό. Μήπως ήρθε η ώρα να το βάλετε και στο πιάτο σας; Για παράδειγμα, μπορείτε να το προσθέσετε σε μια πράσινη σαλάτα με τοματίνια και κόλιανδρο. Μην ξεχνάτε πως όταν καταναλώνουμε τα φρούτα ολόκληρα (όχι με τη μορφή χυμού δηλαδή), λαμβάνουμε από αυτά πολύ περισσότερες φυτικές ίνες!
Μπορεί ένα πιάτο με ζυμαρικά να γίνει φιλικό για την καρδιά; Μα φυσικά, αρκεί να τα συνδυάσουμε με τα κατάλληλα υλικά! Μια καλή ιδέα είναι, για παράδειγμα, να ετοιμάσετε μια μακαρονοσαλάτα με πέννες ολικής άλεσης, σολομό, σπιτική σάλτσα από avocado, λεμόνι και σκόρδο. Ένα πλήρες γεύμα, πλούσιο σε καλά λιπαρά!
Και τα ψάρια έχουν την εποχή τους!
Όταν ακούμε για εποχικότητα στη διατροφή το μυαλό μας να πηγαίνει σε προϊόντα μαναβικής. Είναι, ωστόσο, πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχει ακόμη μία κατηγορία τροφίμων στην οποία η εποχικότητα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Ο λόγος για τα ψάρια, που, όπως γνωρίζουμε, αποτελούν βασικό πυλώνα της Μεσογειακής διατροφής.
Τι εννοούμε με τον όρο “εποχή του ψαριού”;
Συνηθίζουμε να λέμε ότι ένα ψάρι βρίσκεται στην εποχή του κατά το χρονικό διάστημα που:
- έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξή του
- αφθονεί η τροφή του στον βυθό
- υπάρχει επάρκεια οξυγόνου
- τα θαλάσσια ρεύματα είναι ευνοϊκά
- δεν είναι περίοδος ωοτοκίας
Το πρόβλημα της υπεραλίευσης
Ο βασικός λόγος που συστήνεται να καταναλώνουμε τα ψάρια στην εποχή τους είναι η προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Στη χώρα μας, αλλά και στη Μεσόγειο γενικότερα, παρατηρείται, δυστυχώς, το φαινόμενο της υπεραλίευσης. Η αγορά είναι γεμάτη με ψάρια και θαλασσινά που έχουν αλιευθεί με καταστροφικές, σπάταλες και μη βιώσιμες πρακτικές. Τι σημαίνει αυτό στη πράξη; Πως ο πληθυσμός ορισμένων ειδών ψαριών έχει μειωθεί σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορούν να αναπαραχθούν και να διατηρήσουν τον πληθυσμό τους σε ικανοποιητικό επίπεδο.
Είναι, λοιπόν, στο χέρι μας ως καταναλωτές να επιλέγουμε υπεύθυνα και να συμβάλλουμε στην προστασία του περιβάλλοντος.
Extra tip: Αποφύγετε να αγοράζετε ή/και να καταναλώνετε γόνο (τα μικρά σε μέγεθος ψάρια κάθε είδους που δεν έχουν προλάβει να αναπαραχθούν). Η αλιεία του γόνου είναι παράνομη, καθώς τα ψάρια πρέπει να μεγαλώνουν αρκετά έτσι ώστε να φτάνουν σε ηλικία αναπαραγωγής με στόχο την ανανέωση των πληθυσμών τους στη θάλασσα.
Πηγή: interamerican.gr Οδηγός Διατροφής για όλη την οικογένεια